Chojnice były jedną z najważniejszych twierdzy państwa zakonu krzyżackiego. Bitwa pod Chojnicami, która rozegrała się 18 września 1454 roku, stanowiła punkt zwrotny w zmaganiach wojny trzynastoletniej, którą Krzyżacy toczyli z Królestwem Polskim. Poznaj najważniejsze fakty ze średniowiecznej historii Chojnic, którą przybliżają dziś zachowane miejskie fortyfikacje oraz corocznie organizowane turnieje rycerskie.
Krótka historia Chojnic — jak rozwijał się „Klucz i Brama Pomorza”?
Chojnice to ósme co do liczby ludności miasto województwa pomorskiego. Jego historia sięga czasów średniowiecznych. Dzięki badaniom archeologicznym wiadomo, że osada istniała tu już około XI — XII wieku. Sama nazwa „Chojnice” po raz pierwszy pojawiła się w źródłach historycznych datowanych na XIII wiek.
Nie wiadomo, w jakim roku dokładnie osada zyskała prawa miejskie, ale jej znaczenie rosło, kiedy na terenach dzisiejszych Chojnic panował zakon krzyżacki. Miasto leżało na szlaku handlowym łączącym Brandenburgię z Malborkiem. W XIV wieku Chojnice były otoczone dwoma jeziorami — Zielonym i Jeleńcz — co stanowiło naturalną przeszkodę dla ewentualnych najeźdźców i zaważyło na decyzji zakonu krzyżackiego co do wzmacniania fortyfikacji miasta.
Chojnice w kronikach Jana Długosza zostały nazwane Kluczem i Bramą Pomorza, ponieważ stały się jednym z najważniejszych punktów obronnych południowo-zachodniej granicy państwa krzyżackiego. Pozostałości średniowiecznych fortyfikacji możemy oglądać do dzisiaj podczas spaceru miejskimi ulicami.
Jak doszło do wybuchu wojny trzynastoletniej?
Wojna trzynastoletnia to najdłuższy konflikt w dziejach, jaki Królestwo Polskie prowadziło z zakonem krzyżackim. Wojna miała miejsce w latach 1454-1466, a jej zarzewiem był bunt średniej szlachty i mieszczaństwa pruskiego przeciwko władzom państwa zakonu krzyżackiego.
Mieszkańcy Prus, niezadowoleni m.in. z nakładanych na nich ograniczeń uniemożliwiających wzbogacanie się i posiadanie realnego wpływu na losy państwa, założyli tzw. Związek Pruski. W 1454 roku buntownicy wywołali powstanie zbrojne przeciwko zakonowi krzyżackiemu, które odnosiło znaczące sukcesy militarne. W tym samym roku Związek Pruski zwrócił się do króla Polski — Kazimierza Jagiellończyka — o udzielenie wsparcia w zamian za prawo do dziedziczenia Prus. Król, licząc na szybkie zwycięstwo nad osłabionym zakonem krzyżackim, wcielił ziemie pruskie do Korony Królestwa Polskiego i wypowiedział zakonowi wojnę.
Przeczytaj też: Najwięksi pracodawcy na Kaszubach | Niecodzienna atrakcja w okolicach Chojnic – Górnicza Wioska!
Bitwa pod Chojnicami największym starciem wojny
Do bitwy pod Chojnicami doszło 18 września 1454 roku, czyli w początkowym okresie wojny trzynastoletniej. Było to największe starcie konfliktu, a zarazem potyczka, w której Korona Królestwa Polskiego poniosła największą porażkę w całej historii wojen toczonych z zakonem krzyżackim.
Bitwa pod Chojnicami ukazała, jak bardzo nieskuteczne, w porównaniu z zawodowymi najemnikami, stało się polskie pospolite ruszenie, czyli wojsko składające się z rycerzy i innych mężczyzn powszechnie powołanych do walki zbrojnej. Ciężko uzbrojeni rycerze Królestwa Polskiego na koniach nie byli w stanie dać skutecznego oporu oddziałom krzyżackim walczącym przy pomocy broni palnej, artylerii i wozów taborowych. Zawodowe wojsko najemne zakonu krzyżackiego było zdyscyplinowane i dobrze prowadzone, natomiast polskie pospolite ruszenie okazało się źle dowodzoną grupą rycerzy dbających tylko o swoje przywileje i interesy, a ponadto używającą przestarzałych metod walki i broni.
Straty po polskiej stronie wynosiły około 3 tys. zabitych i 300 wziętych do niewoli, natomiast zakon krzyżacki poświęcił tylko około 100 żołnierzy. Sam król Kazimierz Jagiellończyk musiał ratować się ucieczką z pola walk. Bitwa pod Chojnicami była wielką kompromitacją Korony Królestwa Polskiego, która zniweczyła sukcesy osiągnięte przez pierwsze miesiące konfliktu.
Ostatecznie w wojnie trzynastoletniej zwyciężyła Korona Królestwa Polskiego, lecz był to długi i wyniszczający konflikt. Stronie polskiej pomogły m.in. wewnętrzne kryzysy trapiące zakon krzyżacki, takie jak np. brak wystarczających środków finansowych do opłacania skutecznej armii najemnej. Również król Kazimierz Jagiellończyk wyciągnął wnioski z bitwy pod Chojnicami i w dalszych etapach wojny korzystał już z najemników i utalentowanych dowódców. Chojnice stały się ostatnim punktem oporu zakonu krzyżackiego w wojnie trzynastoletniej. Oddziały Korony Królestwa Polskiego oblegały miasto przez 2 miesiące, aż do kapitulacji jego obrońców.
Współczesne chojnickie turnieje rycerskie i rekonstrukcje wydarzeń historycznych
Dziś historia średniowiecznych zmagań, pomiędzy Królestwem Polskim a zakonem krzyżackim, inspiruje mieszkańców Chojnic do organizowania inscenizacji różnych potyczek rycerskich, turniejów, a nawet rekonstrukcji takich wydarzeń, jak bitwa pod Chojnicami czy przyłączenie miasta do Korony Królestwa Polskiego. Działa tu Bractwo Rycerskie Herbu Tur. Pasjonaci średniowiecznych zwyczajów pokazują m.in., jak walczono niegdyś na kopie, jak wygląda turniej tarczy i miecza czy turniej łuczniczy. “Oblężenie Chojnic” to nazwa wydarzenia, które odbywa się w mieście corocznie pod koniec sierpnia.
