Rozwodów w Polsce jest coraz więcej, a problem ten dotyczy także małżeństw, które złożyły sobie uroczyste ślubowanie w kościele katolickim. Nic dziwnego, że kiedy dochodzi do rozpadu związku, wiele osób chciałoby uzyskać rozwód kościelny. Dowiedzmy się na ten temat czegoś więcej!
Na czym polega unieważnienie ślubu kościelnego?
Zacznijmy od tego, że stwierdzenia typu „rozwód kościelny”, „unieważnienie ślubu kościelnego” czy „unieważnienie małżeństwa kościelnego” są właściwie błędnie używane. Z punktu widzenia prawa kanonicznego możemy mówić jedynie o stwierdzeniu nieważności małżeństwa. W Kościele Katolickim nie ma bowiem rozwodów, gdyż małżeństwo z punktu widzenia Kościoła jest czymś nierozerwalnym.
Jednak w sądzie kościelnym możemy wykazać, że nasze małżeństwo było nieważne już od samego początku, inaczej mówiąc, że w ogóle nie istniało. Proces o stwierdzenie nieważności w przeciwieństwie do procesu cywilnego nie ma na celu wskazania winnych, ale orzeczenie, czy małżeństwo zostało zawarte ważnie, czy nieważnie.
W jakich sytuacjach dopuszczalny jest rozwód kościelny?
Rozwód cywilny w Polsce przysługuje niemal każdemu, jednak w przypadku postępowania kościelnego, które ma stwierdzić nieważność małżeństwa, istnieje wiele ograniczeń. Na początek, musi być podstawa prawna nazywana też tytułem prawnym do unieważnienia małżeństwa. Wybór takich podstaw został opisany w Kodeksie Prawa Kanonicznego.
O wiele bardziej liczy się jednak praktyka, w tym praktyka orzecznictwa Trybunału Roty Rzymskiej, która stanowi podpowiedź, a nawet wykładnię dla sądów i trybunałów kościelnych na całym świecie. Niestety dostęp do tej wiedzy jest utrudniony ze względu na język zapisu (łaciński). W związku z tym pomoc w konkretnych sprawach świadczy kanonista, czyli adwokat kościelny wyspecjalizowany w tej dziedzinie.
Do stwierdzenia nieważności małżeństwa może dojść z następujących powodów (przeszkody zrywające):
- Wiek,
- Węzeł Małżeński,
- Święcenia,
- Ślub,
- Uprowadzenie,
- Różna religia,
- Występek,
- Pokrewieństwo,
- Powinowactwo,
- Przyzwoitość publiczna,
- Pokrewieństwo prawne.
Istnieje też druga grupa powodów, które nazywa się wadami zgody małżeńskiej i należą do nich:
- niezdolność natury psychicznej do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich (alkoholizm, choroby psychiczne, zaburzenia osobowości, uzależnienie emocjonalne od matki, uzależnienie od seksu lub pornografii, narkomania, uzależnienie od hazardu, lekomania czy zaburzenie osobowości typu borderline);
- symulacje (np. nieplanowana ciąża, wykluczenie potomstwa, wykluczenie wierności i jedności małżeńskiej, wykluczenie nierozerwalności, wykluczenie dobra małżonków).
Jakie dokumenty są potrzebne do rozwodu kościelnego?
Stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego może nastąpić po przedłożeniu odpowiednich dokumentów. Będą nam do tego celu potrzebne:
- Skarga powodowa, nazywana również pozwem o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Ten dokument musi być przygotowany według szczegółowych norm prawa kanonicznego;
- Metryka ślubu kościelnego, czy inaczej akt ślubu kościelnego, wydany przez proboszcza parafii ślubu;
- Pozew o rozwód;
- Odpowiedź na pozew o rozwód;
- Protokoły z rozpraw rozwodowych (jeśli takie mamy);
- Wyrok rozwodowy (jeśli jest z orzeczeniem o winie, konieczne będzie także uzasadnienie);
- Dodatkowe dokumenty. Czasami dołączyć należy także metrykę chrztu stron, wyroki sądowe, zaświadczenia z Policji, Niebieską kartę czy zaświadczenia lekarzy specjalistów.
Przeczytaj też: Co, jeśli nie zdam matury? Co dalej? | Czy procesy czarownic to tylko legenda?
Gdzie złożyć wniosek o stwierdzenie nieważności małżeństwa?
Stwierdzeniem nieważności małżeństwa musi zająć się właściwy miejscowo sąd diecezjalny. Instytucje takie znajdują się niemal przy każdej diecezji. Zgodnie z reformą papieża Franciszka, sądem właściwym może być sąd miejsca:
- zamieszkania żony,
- zamieszkania męża,
- zawarcia małżeństwa,
- gdzie faktycznie będzie trzeba zbierać większość dowodów.
Czym kierować się w wyborze? Specjaliści radzą, by zwrócić uwagę na:
- statystyki danego sądu (najlepiej, aby sąd miał niemal 90% skuteczność),
- czas trwania procesu (może to być od 12 miesięcy do kilku lat),
- cena (koszty są inne w każdej diecezji i wahają się od 1 do 2 tysięcy złotych).
Przed ostatecznym wyborem dobrze jest zaczerpnąć rady od adwokata kościelnego, który nie tylko świetnie zna prawo kanoniczne, ale też poszczególne sądy i będzie potrafił nas odpowiednio pokierować.
